Bijgaand treft u het maandbericht aan, waarin we onze visie delen over de omstandigheden op de financiële markten. We trachten de verdieping in te gaan, belangrijke onderwerpen voor beleggers aan te kaarten, of recente gebeurtenissen nader te beschouwen.
Charlie Munger: Iconische Belegger, Scherpe Geest En Markante Persoonlijkheid
In onze wekelijkse nieuwsbrief schenken we geregeld aandacht aan de ontwikkelingen binnen onze portefeuille. in het maandbericht trachten we wat meer uit te zoomen, om grotere thema’s te bespreken en dieper op de zaken in te gaan. Deze maand staat in het teken van Charles T. Munger, die op 28 november op 99-jarige leeftijd is overleden. Een wekelijkse nieuwsbrief, of een maandbericht, doet geen recht aan de invloed die Munger heeft gehad op de beleggingswereld, en niet in de laatste plaats op de beleggingsvisie van Tresor Capital. Toch willen we deze gebeurtenis niet onopgemerkt voorbij laten gaan.
Charles T. Munger
Samen met zijn vriend en compagnon Warren Buffett heeft Munger een van de meest indrukwekkende track records in de beleggingswereld neergezet. Onze relaties hebben hier deels op meegelift, door een aandelenbelang in de holding Berkshire Hathaway.
Sinds 1965 heeft Berkshire Hathaway een gemiddeld rendement behaald van 19,8% per jaar, zo blijkt uit onderstaande tabel, die ieder jaar als eerste pagina prijkt in het jaarverslag van de holding. De S&P 500 aandelenindex behaalde gedurende deze periode een rendement van 9,9% per jaar.
Beide rendementen mogen er zijn, maar het verschil in absolute rendementen door het wonder van samengestelde interest is aanzienlijk. Berkshire Hathaway boekte tot en met 2022 een totaal rendement van 3.787.464% versus 24.708% voor de beursindex.
Charlie Munger benadrukte altijd dat succes in beleggen niet afhankelijk is van je IQ, maar van je gedrag en temperament. Munger stelt bescheiden dat Berkshire echt geen uitzonderlijke dingen heeft gedaan, men heeft simpelweg getracht minder domme dingen te doen dan anderen, zo vat hij samen in onderstaande quote.
“Het is opmerkelijk hoeveel voordeel mensen zoals wij op de lange termijn hebben behaald door consequent niet dom te zijn, in plaats van te proberen heel intelligent te zijn.”
Charles T. Munger
Munger staat bekend om zijn scherpzinnige, vaak humoristische commentaren (klik hier om een korte YouTube compilatie te bekijken ter illustratie). Zo zei hij ooit: “Als mensen niet zo vaak fout waren, zouden wij niet zo rijk zijn.” Het is geen geheim dat veel beleggers door allerlei psychologische effecten suboptimale rendementen behalen door hun handelingen. Een voorbeeld is op recordkoersen instappen en achter allerlei hypes aanlopen, en juist uitstappen op dieptepunten omdat men vreest nog meer verlies te lopen. Munger zat met Buffett vaak aan de andere kant van dergelijke transacties.
Munger was cruciaal in het bouwen van het huidige Berkshire Hathaway, maar ook in de transitie van de beleggingsvisie van Buffett. De overgang van een focus op laag gewaardeerde, kwalitatief povere waardeaandelen (‘sigarenpeuken’ waar nog een laatste trekje in zit’) naar kwalitatief hoogwaardige bedrijven met een duurzaam concurrentievoordeel schrijft Buffett volledig toe aan Munger. “Door hem zijn we gaan zoeken naar prachtige bedrijven tegen redelijke prijzen, in plaats van redelijke bedrijven tegen prachtige prijzen,” zei Buffett daar later over. “Berkshire is volgens Charlie’s blauwdrukken vormgegeven.”
Veel van de beleggingsvisie van Munger zien we terug bij Berkshire. Zo is de portefeuille zeer geconcentreerd, want volgens Munger is “het hele geheim van beleggen het vinden van investeringen waar het veilig en verstandig is om niet te diversifiëren. Diversificatie is voor de nietswetende belegger; het is niet voor de professional.”
Ook doet Berkshire relatief weinig transacties, want Munger stelt: “Bij beleggen selecteer je een paar geweldige bedrijven en ga je vervolgens op je reet zitten. Het grote geld zit niet in het kopen of verkopen, maar in het wachten.”
Het meest veelzeggend is dat Munger de afgelopen jaren nog nieuwe investeringen aankondigde als “beleggingen voor de lange termijn”, ondanks zijn hoge leeftijd. Naar verluidt was zijn laatste aankoop enkele kwartalen geleden een positie in het Chinese Tencent.
Een leven lang leren
Munger heeft zijn leven gespendeerd aan het prediken van rationaliteit en het bewust worden van psychologische biases. Hij heeft een zeer brede kennis opgebouwd, door continu te blijven leren. Munger studeerde onder andere wiskunde, natuurkunde, meteorologie en werktuigbouwkunde.
Daarna studeerde hij magna cum laude af in rechten aan de prestigieuze universiteit Harvard. Net zoals zijn grote voorbeeld Benjamin Franklin, een van de grondleggers van de V.S., was Munger een ware autodidact. Zo werd hij bijvoorbeeld een expert op het gebied van architectuur en psychologie. Middels onderstaande quotes moedigt Munger eenieder aan te blijven leren.
“Als je lang wilt leven, moet je blijven leren. Wat je vroeger wist, is niet genoeg. Als je je niet aanpast, ben je als een eenbenige man in een wedstrijd ass-kicking.”
Charles T. Munger
“Ik zie voortdurend mensen vooruitgaan in het leven die niet de slimste zijn, en soms zelfs niet de meest ijverige, maar het zijn leermachines. Ze gaan elke avond iets wijzer naar bed dan toen ze opstonden.”
Charles T. Munger
Berkshire Hathaway na Munger (en Buffett)
Het overlijden van Munger doet beleggers ook met een schuin oog naar de 93-jarige CEO Buffett kijken. Buffett schreef vlak voor het overlijden van Munger nog in een brief aan aandeelhouders: “Ik besef me dat ik in de extra tijd zit. We hebben de juiste CEO om mij op te volgen en ook de juiste Raad van Bestuur. Beide zijn nodig. Het voordeel van Berkshire is dat het gebouwd is om lang mee te gaan.“
Buffett en Munger hebben sinds 1965 een bedrijfsvorm- en cultuur gebouwd die de organisatie nog decennia op een goede manier moet kunnen voortstuwen – ook zonder Buffett of Munger aan het roer. De Financial Times wijdde een lezenswaardig artikel (klik hier om het te lezen) aan de toekomst van Berkshire zonder beide topmannen aan het roer.
Het opvolgingsplan is in ieder geval al enkele jaren openbaar. De zoon van Buffett, Howard (68), wordt als voorzitter van de RvC verantwoordelijk voor het bewaken van de bedrijfscultuur. Greg Abel (61) zal als CEO de dagelijkse leiding en eindverantwoordelijkheid krijgen. Als vicepresident is hij momenteel al verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van alle activiteiten, behalve verzekeringen, die verantwoordelijkheid ligt bij vicepresident Ajit Jain (72). Todd Combs (52) en Ted Weschler (61) zullen de beursgenoteerde aandelenportefeuille gaan beheren. Zij beheren nu al meer dan USD 30 miljard onafhankelijk, zonder enige inmenging van Buffett.
Gekscherend, maar met een kern van waarheid, heeft Buffett de afgelopen jaren al vaker laten doorschemeren dat Berkshire er met deze nieuwe indeling wellicht zelfs op vooruit gaat. Abel is veel meer “hands-on”, hij neemt een actieve benadering in het verbeteren van de bedrijven binnen de holding. Buffett stelde meermaals dat Jain qua verzekeringen een veel beter inzicht heeft dan hemzelf, terwijl Combs en Weschler volgens Buffett de afgelopen jaren betere rendementen hebben behaald dan hem zelf.
Ze hebben in ieder geval decennia lang kunnen leren van de grootmeesters, maar of zij het unieke inzicht van Buffett en Munger kunnen evenaren, zal moeten blijken. Het zal echter nagenoeg onmogelijk zijn om zo’n goede kapitaalallocator als Buffett aan het roer te krijgen. “Jammer dan,” zo stelde Munger daar kort en bondig over. Munger poneerde zelf het standpunt dat beleggers in Berkshire ook na Buffett prima rendementen zullen behalen.
In zijn laatste interview met CNBC (zie hieronder) stelde Munger daarover, toen hem gevraagd werd naar de grote cashberg (USD 160 miljard): “Wie kan beter het geld aan het werk zetten dan de personen die Berkshire de afgelopen decennia van dichtbij hebben meegemaakt, die hebben gezien hoe het bedrijf is vormgegeven en hoe succesvol die methode heeft gewerkt?”
Het gedachtengoed blijft
Afgelopen maand gaf Munger nog een interview aan Becky Quick van CNBC. Het zou zijn laatste interview blijken. Graag delen wij het volledige, bijna twee uur durende interview met u (klik hier of op onderstaande afbeelding). Zelfs vlak voor zijn overlijden was de bijna 100-jarige Munger mentaal nog zo scherp als een mes.
Charlie Munger zal ons niet langer voorzien van scherpe commentaren, komische kanttekeningen of wijze anekdotes. Zijn gedachtengoed blijft echter bestaan. De nalatenschap van Munger is een schat aan beleggingswijsheden en levensinzichten, een erfenis die de geesten van beleggers over de hele wereld de komende decennia zal blijven verrijken. Zijn lessen, gestoeld op een mix van intelligentie en gezond verstand, zullen vele beleggers navigeren door de complexe financiële wereld en het leven in het algemeen.
Mocht u nog vragen of opmerkingen over deze e-mail of andere zaken hebben, dan verzoeken wij u vriendelijk contact op te nemen via onderstaande gegevens.
Met vriendelijke groet,
Michael Gielkens, MBA
Partner
