Holdingspecialist Michael Gielkens brengt een hommage aan Charlie Munger, de rechterhand van Warren Buffett. “Zijn nalatenschap is een schat aan beleggingswijsheden en levensinzichten, een erfenis die de geesten van beleggers over de hele wereld de komende decennia zal blijven verrijken.”
Deze maand is Charles T. Munger op 99-jarige leeftijd overleden. Een artikel doet geen recht aan de invloed die Munger heeft gehad op de beleggingswereld, en niet in het minst op de beleggingsvisie van Tresor Capital. Toch willen we deze gebeurtenis niet onopgemerkt voorbij laten gaan. Samen met zijn vriend en compagnon Warren Buffett heeft Munger een van de meest indrukwekkende trackrecords in de beleggingswereld neergezet. Onze klanten hebben hier deels op meegelift door een aandelenbelang in de holding Berkshire Hathaway.
Warren Buffett (links) rekende op het advies van Charlie Munger
Sinds 1965 heeft Berkshire Hathaway een gemiddeld rendement be-haald van 19,8 % per jaar, zo blijkt uit de tabel die ieder jaar als eerste pagina prijkt in het jaarverslag van de holding. De S&P500 aandele-nindex behaalde gedurende deze periode een rendement van 9,9 % per jaar. Beide rendementen mogen er zijn, maar het verschil in absolute rendementen is door het wonder van samengestelde interest aan-zienlijk. Berkshire Hathaway boekte tot en met 2022 een totaal ren-dement van 3 787 464 % versus 24 708 % voor de beursindex. Charlie Munger benadrukte altijd dat succes in beleggen niet afhankelijk is van je IQ, maar van je gedrag en temperament. Munger stelde be-scheiden dat Berkshire echt geen uitzonderlijke dingen heeft ge-daan, het heeft simpelweg getracht minder domme dingen te doen dan anderen.
“Het is opmerkelijk hoeveel voordeel men- sen zoals wij op de lange termijn hebben be- haald door consequent niet dom te zijn, in plaats van te proberen heel intelligent te zijn.” – Charles T. Munger
Charlie Munger staat bekend om zijn scherpzinnige, vaak humoris-tische commentaren. Zo zei hij ooit: “Als mensen niet zo vaak fout waren, zouden wij niet zo rijk zijn.” Het is geen geheim dat veel beleggers door allerlei psychologische effecten suboptimale ren-dementen behalen door hun handelingen. Een voorbeeld is op re-cordkoersen instappen en achter allerlei hypes aanlopen, en juist uitstappen op dieptepunten omdat men vreest nog meer verlies te lopen. Munger zat met Buffett vaak aan de andere kant van dergelij-ke transacties.
“Sinds 1965 heeft Berkshire Hathaway een gemiddeld rendement behaald van 19,8 % per jaar.”
Munger was cruciaal in het bouwen van het huidige Berkshire Hathaway, maar ook in de transitie van de beleggingsvisie van Buffett. De overgang van een focus op laag gewaardeerde, kwalitatief povere waardeaandelen (‘sigarenpeuken’ waar nog een laatste trekje aan zit’) naar kwalitatief hoogwaardige bedrijven met een duurzaam concurrentievoordeel schrijft Buffett volledig toe aan Munger. “Door hem zijn we gaan zoeken naar prachtige bedrijven tegen redelijke prijzen, in plaats van redelijke bedrijven tegen prachtige prijzen”, zei Buffett daar later over. “Berkshire is volgens Charlie’s blauwdrukken vormgegeven.” Veel van de beleggingsvisie van Munger zien we terug bij Berkshire. Zo is de portefeuille zeer geconcentreerd, want volgens Munger is “het hele geheim van beleggen het vinden van investeringen waar het veilig en verstandig is om niet te diversifiëren. Diversificatie is voor de nietswetende belegger; het is niet voor de professional. Ook doet Berkshire relatief weinig transacties, want Munger stelt: “Bij beleggen selecteer je een paar geweldige bedrijven en ga je vervolgens op je reet zitten. Het grote geld zit niet in het kopen of verkopen, maar in het wachten.” Het meest veelzeggend is dat Munger de afgelopen jaren nog nieuwe investeringen aankondigde als “beleggingen voor de lange termijn,” ondanks zijn hoge leeftijd. Naar verluidt was zijn laatste aankoop enkele kwartalen geleden een positie in het Chinese Tencent. Een leven lang leren Munger heeft zijn leven gespendeerd aan het prediken van rationaliteit en het bewust worden van psychologische biases. Hij heeft een zeer brede kennis opgebouwd door continu te blijven leren. Munger studeerde onder andere wiskunde, natuurkunde, meteorologie en werktuigbouwkunde. Daarna studeerde hij magna cum laude af in rechten aan de prestigieuze universiteit Harvard. Net zoals zijn grote voorbeeld Benjamin Franklin, een van de grondleggers van de VS, was Munger een ware autodidact. Zo werd hij bijvoorbeeld een expert op het gebied van architectuur en psychologie. Middels onderstaande quotes moedigt Munger eenieder aan te blijven leren.
“Als je lang wilt leven, moet je blijven leren. Wat je vroeger wist, is niet genoeg. Als je je niet aanpast, ben je als een eenbenige man in een wedstrijd ass-kicking.” – Charles T. Munger
Berkshire Hathaway na Munger (en Buffett)
Het overlijden van Munger doet beleggers ook met een schuin oog naar de 93-jarige ceo Buffett kijken. Buffett schreef vlak voor het overlijden van Munger nog in een brief aan aandeelhouders: “Ik besef me dat ik in de extra tijd zit. We hebben de juiste CEO om mij op te volgen en ook de juiste Raad van Bestuur. Beide zijn nodig. Het voordeel van Berkshire is dat het gebouwd is om lang mee te gaan.” Buffett en Munger hebben sinds 1965 een bedrijfsvorm- en cultuur gebouwd die de organisatie nog decennia op een goede manier moet kunnen voortstuwen – ook zonder Buffett of Munger aan het roer. De Financial Times wijdde een lezenswaardig artikel aan de toekomst van Berkshire zonder beide topmannen aan het roer. Het opvolgingsplan is in ieder geval al enkele jaren openbaar. De zoon van Buffett, Howard (68), wordt als voorzitter verantwoordelijk voor het bewaken van de bedrijfscultuur. Greg Abel (61) zal als CEO de dagelijkse leiding en eindverantwoordelijkheid krijgen. Als vicepresident is hij momenteel al verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van alle activiteiten, behalve verzekeringen, die verantwoordelijkheid ligt bij vicepresident Ajit Jain (72). Todd Combs (52) en Ted Weschler (61) zullen de beursgenoteerde aandelenportefeuille gaan beheren. Zij beheren nu al onafhankelijk, zonder enige inmenging van Buffett, meer dan 30 miljard USD. Gekscherend, maar met een kern van waarheid, heeft Buffett de afgelopen jaren al vaker laten doorschemeren dat Berkshire er met deze nieuwe indeling wellicht zelfs op vooruit gaat. Abel is veel meer “hands-on”, hij neemt een actieve benadering in het verbeteren van de bedrijven binnen de holding. Buffett stelde meermaals dat Jain qua verzekeringen een veel beter inzicht heeft dan hem, terwijl Combs en Weschler volgens Buffett de afgelopen jaren betere rendementen hebben behaald dan hem.
“Ik zie voortdurend mensen vooruitgaan in het leven die niet de slimste zijn, en soms zelfs niet de meest ijverige, maar het zijn leermachines. Ze gaan elke avond iets wijzer naar bed dan toen ze opstonden.” – Charles T. Munger
Ze hebben in ieder geval decennia lang kunnen leren van de grootmeesters, maar of zij het unieke inzicht van Buffett en Munger kunnen evenaren, zal moeten blijken. Het zal echter nagenoeg onmogelijk zijn om zo’n goede kapitaalallocator als Buffett aan het roer te krijgen. “Jammer dan,” zo stelde Munger daar kort en bondig over. Munger poneerde zelf het standpunt dat beleggers in Berkshire ook na Buffett prima rendementen zullen behalen.
Het gedachtengoed blijft
In zijn laatste interview met CNBC stelde Munger daarover, toen hem gevraagd werd naar de grote cashberg (160 miljard USD): “Wie kan beter het geld aan het werk zetten dan de personen die Berkshire de afgelopen decennia van dichtbij hebben meegemaakt, die hebben gezien hoe het bedrijf is vormgegeven en hoe succesvol die methode heeft gewerkt?” Charlie Munger zal ons niet langer voorzien van scherpe commentaren, komische kanttekeningen of wijze anekdotes. Zijn gedachtengoed blijft echter bestaan. De nalatenschap van Munger is een schat aan beleggingswijsheden en levensinzichten, een erfenis die de geesten van beleggers over de hele wereld de komende decennia zal blijven verrijken. Zijn lessen, gestoeld op een mix van intelligentie en gezond verstand, zullen vele beleggers helpen navigeren door de complexe financiële wereld en het leven in het algemeen.
“Munger benadrukte dat succes in beleggen niet afhankelijk is van je IQ, maar van je gedrag en temperament.”
